Het gebied rondom winkelcentrum Zuidplein en Rotterdam Ahoy ondergaat een grootschalige metamorfose. Het oude stadskantoor aan de Gooilandsingel is verworden tot een zwembad van olympisch formaat. Het oude zwembad maakt plaats voor een Kunstenpand met internationale allure. Maar een bruisend stadscentrum, een kloppend hart, vraagt om meer dan stenen en stalen constructies. Om verhalen, bijvoorbeeld.
In 2016 vroegen AIR en Theater Zuidplein aan Robbert de Vrieze en Iris de Kievith van het buro Transformers om in gesprek te gaan met bewoners en bezoekers van het Zuidpleingebied. Luisterend naar de verhalen van die bewoners en bezoekers, besloten De Vrieze en De Kievith de kracht van de lokale cultuur in te zetten bij hun missie: een kloppend Hart van Zuid. De Vrieze is opgeleid als industrieel ontwerper en architect, maar ziet zichzelf als maatschappelijk ontwerper. Want: ‘Een architect is geneigd om de oplossing van elk probleem te zoeken in een nieuw gebouw. Dat doe ik niet. Ik kijk naar wat er nodig is. En is dat een website? Dan maak ik een website.’ Samen met De Kievith probeert hij ruimte te creëren voor de ‘zachte kant’ in stadsontwikkelingsprojecten. Emotie, in plaats van stenen. Robbert de Vrieze: ‘In het begin leek bij de ontwikkeling van het Hart van Zuid alle aandacht naar gebouwen te gaan, terwijl je met gebouwen alleen natuurlijk geen stadshart bouwt. Dat zag de projectorganisatie zelf gelukkig ook. De filosofie van Theater Zuidplein diende voor ons als een bron van inspiratie, om de verhalen van mensen centraal te stellen.’
Ontwikkelen met gevoel
Nina Cranen van de projectorganisatie Hart van Zuid hanteerde later, in 2017, eenzelfde werkwijze. Toen ze samen met de wijkmanagers door het gebied liep, kwam ze in gesprek met allerlei mensen in en rondom het projectgebied. Ze vond dat hun verhalen verteld moesten worden, een plek verdienden. Zo ontmoette ze de Marokkaanse Sheherazade (roepnaam Sara) die samen met andere buurtgenoten en wijktheater Rotterdam aan een theatervoorstelling werkt over leven op Zuid. Cranen: ‘De titel says it all: Kijk maar uit, want ik kom van Zuid! Deze voorstelling gaat begin volgend jaar in première. Ik kan er niet te veel over vertellen, essentieel is dat het de gebiedsontwikkeling in een maatschappelijk perspectief plaatst.’
Ook social media is een bron van inspiratie, een plek waar grote en kleine verhalen worden gedeeld. Van een reiziger die deelt dat hij het wachten op de bus het dieptepunt van de dag vindt tot iemand die net uit zijn dak is gegaan in Ahoy of Theater Zuidplein. De Vrieze: ‘Als je die persoonlijke geschiedenissen hoort, gaat het gebied pas echt leven. En begrijp je wie er straks gebruik maken van dat nieuwe kunstenpand en dat nieuwe busstation.’
Cranen: ‘De projectorganisatie zal de komende tijd laten zien wie dit stadshart doen kloppen. Ik hoop dat iedereen die nu bezig is met het gebied, er door ons werk meer gevoel bij krijgt. In hoeverre het lukt om ruimte te veroveren voor de menselijke maat, zal moeten blijken. Het is een experiment. En het is spannend om te kijken wat eruit komt.’
Tijdelijkheid
De Vrieze denkt dat de gebiedsontwikkeling op Zuid veel kansen creëert voor talent uit de wijk, maar ook voor ondernemers van buiten. ‘Er zal de komende drie, vier jaar veel beweging zijn in dit gebied. Een oude bowlingbaan staat leeg. Om de hoek heeft makelaar Zuidland plint- en kantoorruimte beschikbaar. Verderop wacht een aantal kantoortorens op een goed, nieuw concept. Ga maar eens fantaseren over de kansen die dat biedt voor ondernemers van buitenaf en voor talent uit de buurt. Juist de tijdelijkheid schept allerlei mogelijkheden voor het zachte ontwikkelen, die volgens ons nodig is om het Hart van Zuid enthousiast te laten kloppen.’
Tour Hart van Zuid
Getriggerd door dit verhaal? Ga dan mee met een tour naar het Hart van Zuid, om wandelend de ontwikkelingen in het gebied te verkennen. Onderweg word je getrakteerd op persoonlijke verhalen, die je visie op de omgeving hoogstwaarschijnlijk zullen veranderen. Na afloop wordt met elkaar van gedachten gewisseld over de relevantie van emoties en verhalen, bij gebiedsontwikkeling op deze schaal.
Over Hart van Zuid
De gebiedsontwikkeling Hart van Zuid is een publiek-private samenwerking tussen gemeente Rotterdam en bouwcombinatie Ballast Nedam en Heijmans. Het project omvat onder meer de bouw van een nieuw 50-meterbad in het oude deelgemeentekantoor, uitbreiding en vernieuwing van Ahoy, een nieuw kunstenpand, een nieuw busstation, een autoluwe Gooilandsingel, een beter bereikbaar Winkelcentrum Zuidplein. Al deze deelprojecten zullen tussen nu en 2021 gerealiseerd zullen worden.
www.hartvanzuidrotterdam.nl